Παρουσιάστηκε προχθές (Παρασκευή 4 Μαρτίου 2016) από το Λύκειο των Ελληνίδων Βόλου σε συνεργασία με το Στέκι Παιδιού της Δ/νσης Εκπαίδευσης του ΔΟΕΠΑΠ ΔΗΠΕΘΕ Βόλου το βιβλίο με τον τίτλο «Η προίκα», της Μιράντας Σοφιανού και Φωτεινής Στεφανίδη, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Το πολυτελές αυτό λεύκωμα, που αποτυπώνει και σημειολογικά την έννοια «προίκα», περιλαμβάνει έργα κεντητικής, ραπτικής και υφαντικής τέχνης του 18ου, 19ου και αρχών του 20ού αιώνα, προερχόμενα από την Κωνσταντινούπολη και την Πέργαμο της Μικράς Ασίας. Τα κεντήματα, τα υφάσματα και τα ενδύματα αυτά ανήκουν στην οικογενειακή συλλογή Σοφιανού και συμπληρώνουν μια πλήρη προίκα. Κομψοτεχνήματα της φιγούρας, του λούσου και χρηστικά του σπιτιού, τσεβρέδες, τραπεζομάντιλα, κουρτίνες, εργόχειρα μοναδικά κάθε λογής, κρεβατόγυροι, καλύμματα, σεντόνια, υφαντές κουβέρτες, φορεσιές, μαντίλια, γιλέκα, πουκάμισα, εσώρουχα, μαξιλάρια, έως και υφάσματα άραφτα (νυφικό με άκοφτο λαιμό), χαρτιά με προσχέδια, κλωστές και μοτίβα. Ένα υλικό ολοζώντανο και χορταστικό, βγήκε στο φως με αυτή τη σπάνια έκδοση, σε μια ιδιαίτερη στιγμή, μιας και όταν πρωτοκυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2014, συμπληρώνονταν ακριβώς εκατό χρόνια από τον ερχομό της συλλογής στην Ελλάδα, πριν από τον πρώτο διωγμό, του 1914.
Η ιδιαίτερων απαιτήσεων αυτή έκδοση, περιλαμβάνει διακόσιες σαράντα πρωτότυπες φωτογραφίες εικαστικού ενδιαφέροντος, οι λήψεις των οποίων έγιναν ειδικά και αποκλειστικά για το σκοπό αυτό από την εικαστικό, Φωτεινή Στεφανίδη. Τα κείμενα όσο και τα σχόλια που συνοδεύουν τις εικόνες προσφέρουν στον αναγνώστη μοναδικές πληροφορίες για την εποχή, το κέντημα, το μετάξι, τις κλωστές, τις ποικίλες βελονιές, την τέχνη του αργαλειού και του μεταξιού αποτυπώνοντας -βελονιά τη βελονιά- την τέχνη της κεντητικής, που άνθησε στους δυο τόπους που συνθέτουν τη Συλλογή Σοφιανού: Την Πέργαμο με την έντονη ελληνικότητα και τη μεγάλη παράδοση στο λινό και το μετάξι και την Πόλη ως τη μητρόπολη της βυζαντινής μικροτεχνίας με επώνυμους υφαντές και κεντηστές από όλο τον κόσμο.
Οι εικόνες του βιβλίου διανθίζονται με σχετικά ποιητικά και λογοτεχνικά αποσπάσματα. Το δε πτυχωμένο με το χέρι χρυσαφί μετάξι που αποτελεί το εξώφυλλο-κάλυμμα του βιβλίου καθιστά το βιβλίο μοναδικό και πρωτότυπο, αφού μοιάζει ν’ αγκαλιάζει προστατευτικά την πολύτιμη προίκα σαν παρακαταθήκη πολιτισμού στις επόμενες γενιές.
H «προίκα» μαζί και η δίδυμη έκδοση «ο παππούς μου ο Φάχρη», δυο βιβλία που συγγενεύουν στενά παρουσίασαν με διαφορετική προσέγγιση η καθεμία, οι κυρίες: Καίτη Πολυμέρου-Καμηλάκη, επίτιμη διευθύντρια Κέντρου Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών, Ντίνα Αδαμοπούλου, αρχειονόμος-ιστορικός, διευθύντρια του Αρχείου-Μουσείου Ύδρας, Φαίη Τζανετουλάκου, ιστορικός τέχνης και η συγγραφέας Μιράντα Σοφιανού. Αποσπάσματα του βιβλίου διάβασε η ηθοποιός Κατερίνα Αντωνακάκη. Για το βιβλίο και την αξία του η εικαστικός Φωτεινή Στεφανίδη που λόγω κωλύματος δεν παραβρέθηκε με κείμενό της, μεταξύ άλλων, εξηγεί πως τα απτά αυτά τεκμήρια του υλικού πολιτισμού μετατράπηκαν σε ένα εικαστικό προϊόν: «Και οι δυο μας συμφωνήσαμε σε μια εικαστική απόδοση του υλικού, που απέδιδε περισσότερο την αίσθηση που έχουν τα κεντήματα και τα λογής εργόχειρα, όταν κάποιος τα βγάζει ένα ένα από το σεντούκι, χωρίς χρονολογική σειρά και επιστημονική διάθεση, μόνο για να τα θαυμάσει, να τα αγγίξει, να τα ακούσει, να ταξιδέψει στον κόσμο τους. Εκεί, πλησιάζοντας το βλέμμα της φωτογραφικής μηχανής, είχαμε πολλές αποκαλύψεις. Όλες υπέρ ενός ανεπτυγμένου πολιτισμού, που σε απλά θέματα ‒όπως, ας πούμε, η ένωση δύο υφασμάτων ή το ράψιμο ενός κουμπιού‒ έβρισκε λύση φαινομενικά απλή, αλλά πόσο σύνθετη σε σκέψη, πόσο ενδιαφέρουσα και λειτουργική. Υποδειγματική. Γι’ αυτό και προτιμήσαμε τα κεντήματα σε λεπτομέρεια και κίνηση και όχι ολόκληρα, στατικά και απόμακρα. Η στενή αυτή επαφή οδήγησε αναγκαστικά στην έρευνα, ανέσυρε μνήμες από γιαγιάδες, μητέρες, θείες, και άρχισε η συλλογή να αποσαφηνίζεται σε κάποιο βαθμό. Μέσα από αυτό το ψάξιμο, πήραμε χαρά ανακαλύπτοντας τεχνικές, σκέψεις, λύσεις εικαστικές και τεχνικές που έδωσαν οι συγκεκριμένες γυναίκες. Έγιναν μέσα μας εικαστικοί και μουσικοί συσχετισμοί. Αγγίζοντάς τα,νιώθαμε τα φυσικά υλικά. Αγαπήσαμε τις φθορές του χρόνου και της ταλαιπωρίας τους κατά τις μετακινήσεις, και δώσαμε έμφαση σ’ αυτές. Έντονα νιώσαμε τα προικιά της Περγάμου να αναδίδουν ευωδιά σπιτιού και απόλυτης νοικοκυροσύνης, καθώς ήταν άριστα διατηρημένα. Λιγοστά ίχνη που βρέθηκαν επάνω τους (χρώμα σε κουμπί από παιδικό χέρι, και μελάνι από την αποτύπωση σχεδίου σε μαντίλι) έδωσαν το ανθρώπινο διαδραστικό στοιχείο, απέδειξαν ότι το υλικό μας είναι ζωντανό».
Παράλληλα, την ίδια ημέρα, πριν την παρουσίαση του βιβλίου στο μουσειακό χώρο του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου (Κοραή 79) και για λίγες ημέρες ακόμη λειτουργεί μια ενδιαφέρουσα περιοδική έκθεση, με τίτλο «η προίκα της Ματούλας» που έχει φιλοτεχνηθεί, στις αρχές του 20ού αιώνα, δια χειρός της Ματούλας Μπουροδήμου και ανήκει στη Συλλογή του Λ.Ε.Β. Σπάνια παραδοσιακά ενδύματα και εξαρτήματα της γυναικείας παραδοσιακής φορεσιάς, ολομέταξα, βαμβακερά και βελούδα, διακοσμημένα με χρυσοκλωστές και χρυσές δαντέλες κεντημένα με τα χαρακτηριστικά φυσικά και άλλα διακοσμητικά μοτίβα, με τις παραδοσιακές τεχνικές συνιστούν μια πολύτιμη εικόνα υφασμάτων, τεχνικών και ποικιλόχρωμων κεντημάτων που συνθέτουν την πανέμορφη φορεσιά της Σκιάθου.
Την επόμενη ημέρα, Σάββατο 5 Μαρτίου, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου τα παιδιά που παρακολουθούν τα εικαστικά εργαστήρια για παιδιά στο «Στέκι Παιδιού» της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης του Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π. – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βόλου δημιούργησαν με την καθοδήγηση και την εμψύχωση των δασκάλων τους έργα εμπνευσμένα από το βιβλίο «Η προίκα». Στο πλαίσιο αυτού οργανώθηκε μια εκδήλωση για παιδιά με τίτλο : «Μαλαματένιος αργαλειός και φιλντισένιο χτένι», ένα μουσικό παραμύθι από κλωστή… της Μαρίας Παπαλέξη σε μουσική επιμέλεια της Βαλεντίνας Παπαδημητράκη. Η εκδήλωση έγινε στο μουσειακό χώρο του Λυκείου των Ελληνίδων Βόλου με αφήγηση από την Ειρήνη Κουγκούνη, μουσικολόγο και μουσική εκτέλεση του Παναγιώτη Κατσικλή, μουσικού. 
